Oostvaardersplassen wacht nieuw leed
door Mark Veldkamp
LELYSTAD -
Met de winter op komst dreigt opnieuw massale sterfte onder de konikpaarden, runderen en edelherten in de Oostvaardersplassen.
Foto: jan@paulides.nl
Volgens natuurbeschermingsorganisaties is het experimentele beheersplan van het natuurgebied in zuidelijk Flevoland mislukt. Als het beleid niet snel om gaat, lijkt nieuw dierenleed onafwendbaar.
Tijdens de strenge winter van 2012/13 stierven volgens de tegenstanders van het huidige beheersplan maar liefst 1800 grote grazers de hongerdood. Daaronder waren ook konikpaarden, een ras dat normaalgesproken gewend is om te overleven onder extreme omstandigheden.
IJzige kou
De dramatische sterfte wordt veroorzaakt doordat het gebied hermetisch is afgegrendeld en er in de winter noch voedsel noch enige beschutting tegen ijzige kou is. Staatsbosbeheer heeft aan deze situatie, ondanks herhaalde protesten van natuurbeschermers, nog altijd niets gedaan. Op kritiek reageert het instituut dat men heeft ingezet op ’natuurvolgend beheer’. Politiek Den Haag heeft het probleem voor dit najaar op de agenda staan, veel te laat volgens veel betrokken organisaties.
Ondanks de massale sterfte van twee jaar geleden is de populatie grote grazers door aanwas opnieuw veel te groot voor het 1800 hectare grote gebied, zo meent voorzitter Jozef Linthorst van Vereniging Het Edelhert uit Apeldoorn. Hij is ontzet over het ’vijfjarenplan’ van Staatsbosbeheer, het zogenaamde ICMO II-rapport. „Momenteel lopen er rond de 5000 paarden, runderen en edelherten. Die druk kan het inmiddels vrijwel kaalgevreten gebied overduidelijk niet aan. Een nieuwe decimering, waarbij deze hoefdieren onder vreselijke omstandigheden de dood vinden binnen een volledig omheind gebied, lijkt zich dan ook te gaan herhalen.”
Incompetent
Staatsbosbeheer gaat al jarenlang op een volstrekt incompetente wijze om met het natuurbeheer in de Oostvaardersplassen, meent Linthorst. „Alle voorstellen van derden worden in de wind geslagen. Al twintig jaar worden er vergaderingen belegd en rapporten geschreven. Maar concreet verandert er niets. Feit is dat er dieren blijven sterven. Wij willen dat de Tweede Kamer zo snel mogelijk ingrijpt.”
Het voorstel van de vereniging behelst onder meer het drastisch terugbrengen van het aantal grote grazers. Linthorst: „Natuurlijk beheer lukt alleen op minimaal 10.000 hectare. Hier krijgen vlierbes en andere struiken en bomen geen enkele kans te groeien. Daardoor is er in de winter dus geen voedsel en beschutting. Wij menen dat het gebied ruimte biedt aan een winterstand van maximaal 2100 dieren. De rest zal spijtig genoeg moeten worden afgeschoten.”
Afschot
Ook nu vindt afschot plaats. Maar volgens de voorzitter wordt het beoogde aantal de helft van de jaren niet gehaald, voornamelijk omdat de dieren het moeras in vluchten en daar onbereikbaar voor de jachtopzichters zijn. „Daar ligt de oorzaak van dit drama. Om de natuur niet te verstoren is Staatsbosbeheer zo min mogelijk actief binnen het Oostvaardersplassengebied. En zelfregulering is hier al lang geen optie meer. En daardoor wordt in feite het vroeg reactief beheer niet gehaald. En dat is nu juist de hoofdopdracht van ICMO II. Men moet eenmalig sterk ruimen en de populatie vanaf dat moment blijven controleren op dit aantal. Alleen zo zullen de dieren de vrieskou overleven. Ik mag hopen dat Den Haag nu serieus luistert, want de winter is in aantocht.”